Coöperatieve spellen / Samenwerkingsspellen

Coöperatieve spellen

In een samenwerkingspel speel je niet tegen elkaar maar mét elkaar. Samenwerking staat centraal. Er is een gezamenlijk doel. Spelers spelen met elkaar in plaats van tegen elkaar. In een samenwerkingsspel win je óf verlies je samen! Doordat niemand af kan vallen of buiten de boot kan vallen stimuleren coöperatieve spellen spelplezier en betrokkenheid.

Speel mét elkaar in plaats van tegen elkaar

In een samenwerkingsspel speel je (in tegenstelling tot in een competitief spel) mét elkaar samen in plaats van tegen elkaar. Dit blijkt een positieve invloed te hebben op de ontwikkeling van kinderen. Een samenwerkingsspel is daardoor een bruikbaar middel binnen de begeleiding van kinderen in onderwijs, zorginstellingen, kinderopvang, etc. Spelenderwijs leren kinderen overleggen, naar elkaar luisteren, samen beslissingen nemen en creatief denken.

Welke vaardigheden ontwikkelen kinderen in het spelen van samenwerkingsspellen?

Er worden opvallend veel vaardigheden ontwikkelt met het spelen van een samenwerkingsspel. Zo leren kinderen samenwerkingsvaardigheden, communicatievaardigheden (zoals naar elkaar luisteren, je mening kunnen geven, etc.) en denkvaardigheden (strategisch kunnen denken en probleemoplossend vermogen, executieve functies). Kinderen leren in een samenwerkingsspel ook omgaan met regels: regels kennen en in de praktijk brengen en regels bedenken, regels flexibel veranderen, regels aanpassen. Dit bevordert de intelligentie en de creativiteit. Door samen te spelen en niet tegen elkaar leren kinderen in in een samenwerkingsspel op een positieve manier omgaan met spanningen. Een samenwerkingsspel is te winnen maar ook te verliezen. Doordat je echter samen wint of verliest, kun je ook bij anderen 'afkijken' hoe deze hiermee omgaan.

21e eeuwse vaardigheden ontwikkelen

Kinderen leren in een samenwerkingsspel al spelend de vaardigheden die nodig zijn om succesvol te zijn in een groep. In coöperatieve spelvormen ontwikkelen kinderen opvallend snel de 21e eeuwse vaardigheden (21th century skills). In een samenwerkingsspel zijn eigenlijk alle 21e eeuwse vaardigheden heel goed al spelend te ontwikkelen!

Niet tegen je verlies kunnen

In een samenwerkingsspel zit de uitdaging in het spel in plaats van in de andere spelers. Dit geeft uitdaging maar ook rust. Alle energie kan gebruikt worden voor het spel. Een samenwerkingsspel is voor kinderen die 'niet tegen hun verlies kunnen' vaak een verademing.

Ervaren van positief gedrag

Door middel van het spelen van een samenwerkingsspel kunnen kinderen experimenteren met samenwerken in een groep, positief gedrag ervaren en kunnen ze positief gedrag in de groep aanleren en automatiseren. Dit gaat in een samenwerkingspel heel gemakkelijk en haast onopvallend. En verrassend snel! Ik heb al veel gezien hoe kinderen in een samenwerkingsspel een vaardigheid oppikte en dit na het spelen van het spel direct in de praktijk gingen toepassen. Bijzonder, zeker als je ziet hoeveel moeite het soms kost om bijvoorbeeld in sociale vaardigheidstraining een vaardigheid aan te leren.

Opgaan in het spel

Verder valt op dat in een samenwerkingsspel kinderen vaak hun energie op een positieve manier kwijt kunnen. Er is een hoge mate van betrokkenheid bij het spel en kinderen kunnen er echt in op gaan. Elk kind kan meedoen op zijn of haar niveau. Een leerkracht zei nadat hij een groepje kinderen een samenwerkingsspel had zien spelen: 'ik zie geen verschil meer tussen kinderen met bijvoorbeeld hoogbegaafdheid, autisme, of 'gewone kinderen'. Iedereen kan meedoen.'. Ik heb al vaak gezien dat juist kinderen met bijvoorbeeld autisme in een samenwerkingsspel vaardigheden laten zien die ze op school of in het gezin vaak niet laten zien. Zo was er een keer een moeder met een zoon met autisme die een samenwerkingsspel speelde en die met tranen in haar ogen zei: 'hij speelt. en hij speelt ook nog samen.'

Iedereen kan meedoen

In een samenwerkingsspel is het heel goed mogelijk om met verschillende leeftijden, verschillende niveaus, verschillende beperkingen samen te spelen.

Nog meer samenwerkingsspellen 

Ook communicatiespellen stimuleren samenwerking. Lees verder over gespreksspellen die je in kunt zetten in de begeleiding van kinderen in groepen om de samenwerking en verbinding verder te stimuleren. 

Gratis samenwerkingsspellen uitproberen

Lees in het blog meer over coöperatieve groepsspellen en probeer deze coöperatieve spellen zelf uit!

Coöperatief voetbal is leuk voor in de gymzaal of op het schoolplein: https://www.earthgames.nl/themas/cooperatief-voetballen/

Coöperatieve stoelendans is leuk voor in de klas of voor een kinderactiviteit of kinderfeestje: https://www.earthgames.nl/themas/cooperatieve-stoelendans/

Copyright Earth Games. Wilt u tekst gebruiken van deze pagina, neem s.v.p. even contact op via [email protected]